ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ

ꯃꯤꯇꯩ ꯍꯧꯔꯛꯐꯝ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ ꯂꯤꯆꯠ
(ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ ꯗꯒꯤ ꯑꯃꯨꯛꯍꯟꯂꯛꯄ)

ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯏꯪꯂꯤꯁ: Sanamahism, Sanamahi religion) ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯀꯪꯂꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯏꯪꯂꯤꯁ: Kanglei religion) ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯊꯧ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯏꯪꯂꯤꯁ: Lainingthouism, Lainingthou religion) ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯃꯩꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ) (ꯏꯪꯂꯤꯁ: Meetei religion, Meitei religion) ꯑꯁꯤ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯊꯧ (ꯂꯥꯏꯅꯤꯡꯊꯧ) ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯃ (ꯂꯥꯏꯔꯦꯝꯃ) ꯑꯅꯤꯕꯨ ꯈꯨꯔꯨꯝꯖꯕ ꯑꯃꯗꯤ ꯅꯤꯡꯖꯕ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ (ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ) ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯑꯁꯤ ꯆꯠꯄꯅ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯊꯧ ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯑꯃꯗꯤ ꯏꯄꯨꯊꯧ ꯄꯥꯈꯪꯄ ꯲ꯒꯤ ꯑꯆꯦꯠꯄ ꯈꯣꯡꯂꯣꯢ ꯑꯣꯢꯖꯕꯅꯤ ꯫ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯂꯤꯆꯠ ꯑꯁꯤ ꯃꯃꯥꯡꯉꯩ ꯃꯤꯍꯧꯔꯣꯜ (ꯃꯩꯍꯧꯔꯣꯜ)ꯗꯒꯤ ꯍꯧꯅ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ (ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ) ꯂꯩꯄꯥꯛꯇ ꯆꯠꯅꯔꯛꯂꯕ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯑꯁꯤ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔꯒꯤ ꯃꯤꯑꯣꯢ ꯲,꯳꯵,꯰꯰꯰ ꯃꯨꯛꯅ ꯆꯠꯂꯤ ꯍꯥꯢꯅ ꯏꯪ. ꯀꯨꯝꯖꯥ ꯲꯰꯱꯱ꯒꯤ ꯃꯤꯀꯣꯛ ꯊꯤꯕꯒꯤ ꯆꯦꯔꯣꯜꯅ ꯄꯜꯂꯤ ꯫ ꯃꯁꯤ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔꯒꯤ ꯑꯄꯨꯟꯕ ꯃꯤꯁꯤꯡꯗ ꯆꯥꯗ ꯸ ꯃꯨꯛꯀꯤ ꯆꯥꯡꯅꯤ ꯫ ꯃꯤꯇꯩ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ (ꯃꯩꯇꯩ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ) ꯃꯅꯨꯡꯗ ꯍꯧꯖꯤꯛ ꯃꯤꯌꯥꯟ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯊꯥꯗꯣꯛꯇꯨꯅ ꯃꯔꯝꯗꯝꯒꯤ ꯌꯦꯜꯍꯧꯉꯩꯒꯤ ꯑꯣꯢꯕ ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯆꯠꯄ ꯑꯃꯗꯤ ꯌꯣꯛꯈꯠꯄꯒꯤ ꯃꯁꯤꯡ ꯅꯣꯡꯃ ꯅꯣꯡꯃꯒꯤ ꯍꯦꯟꯒꯠꯂꯛꯂꯤ ꯫

ꯑꯄꯨꯟꯕ ꯃꯤꯁꯤꯡ
ꯆꯧꯔꯥꯛꯅ ꯃꯤꯑꯣꯢ ꯲꯳꯵꯰꯰꯰ ꯃꯨꯛ[꯱]
ꯃꯤꯁꯤꯡ ꯁꯤꯡꯊꯕ ꯌꯥꯅꯥ ꯇꯥꯕ ꯂꯝꯁꯤꯡ
ꯀꯪꯂꯩꯄꯥꯛ (ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ)
ꯃꯌꯦꯛ
ꯄꯨꯌꯥꯁꯤꯡ

ꯄꯨꯋꯥꯔꯤ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

ꯌꯦꯡꯕꯤꯌꯨ ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡꯒꯤ ꯄꯨꯋꯥꯔꯤ

ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ ꯑꯁꯤꯒꯤ ꯑꯃꯝꯕ ꯃꯇꯝ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯑꯁꯤ ꯍꯤꯟꯗꯨ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯅ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ ꯂꯩꯕꯥꯛꯇ ꯱꯸ꯁꯨꯕ ꯆꯍꯤꯆꯥꯗ ꯆꯪꯂꯛꯄ ꯃꯇꯝꯗ ꯁꯤꯊꯔꯨꯔꯕꯁꯨ ꯍꯧꯖꯤꯛ ꯲꯱ꯁꯨꯕ ꯆꯍꯤꯆꯥꯗꯗꯤ ꯑꯃꯨꯛ ꯆꯥꯎꯈꯠꯂꯛꯂꯤ ꯫ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯑꯁꯤꯕꯨ ꯃꯄꯨꯡ ꯑꯣꯢꯅ ꯃꯤꯇꯩ ꯐꯨꯔꯨꯞꯅ ꯂꯨꯅ ꯆꯠꯂꯤ ꯫

ꯃꯤꯔꯦꯜꯁꯤꯡ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

  •  
    ꯑꯔꯤꯕ ꯆꯠꯅꯕꯤ
  •  

ꯂꯥꯏꯒꯤ ꯃꯃꯤꯡꯁꯤꯡ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

ꯁꯅꯥꯄꯍꯤ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡ ꯆꯟꯅ ꯂꯩꯕ ꯈꯣꯌꯨꯝ ꯂꯥꯏꯒꯤ ꯃꯤꯡꯂꯦꯟ ꯈꯔ :-

  1. ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ ꯑꯁꯤꯗ ꯈ꯭ꯋꯥꯢꯗꯒꯤ ꯃꯔꯨ ꯑꯣꯢꯅ ꯂꯧꯅꯕ ꯂꯥꯢꯗꯤ ꯁꯂꯥꯢꯂꯦꯟ ꯁꯤꯗꯕꯅꯤ ꯫
  2. ꯃꯥꯂꯦꯝ ꯏꯃꯥꯒꯤ ꯁꯛꯂꯣꯟ ꯄꯨꯔꯤꯕꯤ ꯏꯃꯥ ꯂꯩꯃꯔꯦꯜ ꯁꯤꯗꯕꯤ
  3. ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯊꯧ ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ
  4. ꯄꯥꯈꯪꯕ
  5. ꯏꯃꯣꯢꯅꯨ
  6. ꯄꯥꯟꯊꯣꯢꯕꯤ
  7. ꯍꯥꯎꯔꯩꯃ ꯁꯝꯄꯨꯕꯤ

ꯁꯟꯊꯣꯡ ꯒꯤ ꯎꯃꯪ ꯂꯥꯢꯐꯝ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

 

A, A, A, A. Bamboos supporting a white canopy.

B, B, B, B. A line of pine torches about 8 inches long.

S1–S6. Stones erected by the Rajas.

1. Basket of paddy, with 2 discs of local salt, and 2 local coins.

2. A white buffalo.

3. Maiba's position.

4. A pig and a cock.

5. A pot of holy water.

6. Bunch of plantains.

7. Earthen dish containing fire.

8. Offerings to the 9 Umanglais.

9. Pot containing rice covered with white cloth.

10. Small pot with vegetables and salt.

11. Four sorts of fishes.

12. Empty pot on tripod for the cooking of the offerings.

13. Offerings to the 7 Lairemas.

14. Vegetables for Santhong.

15. Moirang ningthau.

16, 17. Clothing of the Lai Santhong and his Lairema.

18. A white cloth.

19. The Raja.

 

ꯋꯥꯡꯕ꯭ꯔꯦꯟ ꯒꯤ ꯂꯥꯢꯐꯝ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

 

A. Spot where golden models were buried.

B. Cloth on which clothes of Lai and Lairema were laid.

C. Pot of rice.

D. Three dried plantain leaves containing rice, betel nut, pān, plantains, sugar cane, and some flowers and fruit, offered to the 5 gurus, and laid down first of all, to purify the spot.

E. Plantain leaf on which are laid cucumbers and other vegetables offered to Kanachauba.

F. A cloth on which was a cloth knotted to represent a man (a sort of rag doll).

G. Moirang keirungba.

H. Moirang ningthau.

I. The Raja.

J. Maiba.

K. Shuganu hangjaba.

M, N. Attendants.

O. A fowl.

ꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤꯒꯤ ꯂꯥꯢꯐꯝ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

 

A, A, A, A. Mat with offerings of vegetables at the four corners.

B, B, B, B. Posts supporting a white canopy.

C. Vegetables and a sareng fish, offered to Phau-woibi.

D. 7 different sorts of paddy.

E. Offerings to the 7 Lairemas, laid on a cloth.

F. Offerings to the 9 Umanglais.

G. A flag.

H. Empty pot in which the offerings are afterwards cooked.

M. Maiba's position.

ꯃꯇꯦꯡ ꯂꯧꯐꯝ ꯁꯦꯝꯒꯠꯂꯨ

[১]

ꯇꯥꯡꯀꯛꯁꯤꯀꯤ ꯁꯂꯨꯛ ꯈꯂꯅꯤ
     
ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡ
ꯃꯆꯥꯈꯥꯢꯄ
ꯃꯄꯨꯡ ꯑꯣꯢꯄ ꯈꯣꯌꯨꯝꯁꯤꯡ

ꯑꯇꯤꯡꯀꯣꯛ • ꯂꯩꯃꯂꯦꯜ • ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ • ꯄꯥꯈꯪꯄ

ꯀꯧꯄꯂꯨ • ꯃꯥꯔꯖꯤꯡ • ꯊꯥꯡꯆꯤꯡ • ꯋꯥꯡꯄꯨꯂꯦꯜ

ꯏꯌꯦꯛ ꯂꯩꯃ • ꯂꯥꯢꯈꯨꯂꯦꯝꯄꯤ • ꯂꯥꯢꯅꯥꯎꯇꯥꯄꯤ

ꯂꯩꯃꯂꯦꯜ ꯁꯤꯇꯄꯤ ꯏꯃꯥꯀꯤ ꯁꯥꯢꯑꯣꯟ ꯂꯥꯡꯑꯣꯟ

ꯏꯂꯩꯃ • ꯂꯟ ꯂꯩꯃ • ꯂꯥꯟ ꯂꯩꯃ • ꯉꯥꯂꯩꯃ

ꯐꯧꯂꯩꯃ • ꯊꯨꯝꯂꯩꯃ

ꯃꯤꯇꯩ ꯄꯨꯌꯥꯁꯤꯡ

ꯋꯥꯀꯣꯛꯂꯣꯟ • ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯢꯍꯨꯢ • ꯐꯧꯑꯣꯢꯄꯤ ꯋꯥꯂꯣꯟ

ꯄꯥꯟꯊꯣꯢꯄꯤ ꯈꯣꯡꯀꯨꯜ • ꯂꯩꯊꯛ ꯂꯩꯈꯥꯂꯣꯜ • ꯂꯩꯁꯦꯝꯂꯣꯟ

ꯀꯣꯟꯊꯧꯆꯝ ꯅꯣꯡꯀꯥꯂꯣꯜ • ꯈꯣꯡꯆꯣꯝꯅꯨꯄꯤ ꯅꯣꯡꯀꯥꯂꯣꯜ

ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯒꯤ ꯁꯛꯇꯥꯛ

ꯁꯦꯡꯂꯄ ꯂꯣꯟ (ꯑꯂꯤꯄ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ)

ꯁꯦꯡꯂꯄ ꯄꯥꯝꯄꯤ (ꯎꯅꯤꯡꯊꯧ • ꯇꯥꯢꯂꯦꯟ • ꯂꯥꯡꯊꯂꯩ)

ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯀꯤ ꯐꯤꯂꯥꯜꯁꯤꯡ (ꯁꯂꯥꯢ ꯇꯂꯦꯠꯀꯤ ꯐꯤꯂꯥꯜ • ꯄꯥꯈꯪꯄ ꯐꯤꯂꯥꯜ)

Historic zones

ꯀꯪꯂꯥ • ꯀꯦꯀꯦ ꯃꯣꯢꯂꯥꯡ • ꯈꯨꯃꯟ ꯂꯩꯄꯥꯛ

Important figures

ꯈꯝꯂꯥꯡꯄ • ꯈꯣꯂꯤꯐꯥꯄ • ꯀꯣꯂꯧꯍꯟꯄ

ꯂꯣꯌꯥꯂꯥꯛꯄ • ꯃꯣꯡꯄ ꯍꯟꯄ • ꯅꯣꯡꯄꯣꯛ ꯅꯤꯡꯊꯧ

ꯀꯪꯂꯥꯁꯥ • ꯅꯣꯡꯊꯥꯡ ꯂꯩꯃ • ꯄꯤꯁꯥꯇꯥꯎ  • ꯊꯣꯉꯥꯂꯦꯜ

ꯌꯨꯝꯆꯥꯎ ꯂꯩꯃ
ꯃꯤꯇꯩ/ꯃꯩꯇꯩ ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯀꯤ ꯊꯧꯁꯤꯡ

ꯏꯄꯥꯟ ꯊꯥꯄ • ꯆꯥꯎꯝꯄ • ꯂꯨꯍꯣꯡꯄ

ꯄꯣꯂꯣꯢꯄ • ꯐꯤꯂꯣꯢ

ꯂꯥꯢꯅꯤꯡꯀꯤ ꯊꯧꯄꯨꯂꯣꯢꯁꯤꯡ

ꯃꯥꯢꯆꯧ • ꯃꯥꯢꯅꯧ

ꯃꯥꯢꯄ • ꯃꯥꯢꯄꯤ

ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯥꯢꯁꯪꯁꯤꯡ

ꯄꯥꯈꯪꯄ ꯀꯪꯂꯥ ꯊꯦꯜꯂꯣꯟ • Sanamahi Shanglen • Lainingkol

Thangching Laishang • ꯍꯤꯌꯥꯡꯊꯥꯡ ꯂꯥꯢꯂꯦꯝꯄꯤ ꯂꯥꯢꯁꯪ

Konthoucham Lailempi Khupham

ꯃꯉꯥꯡ ꯂꯨꯋꯥꯡ ꯈꯨꯃꯟ

ꯃꯉꯥꯡ • ꯂꯨꯋꯥꯡ • ꯈꯨꯃꯟ

Religious festivals

Cheilaopa • Emoinu Elaatpa • Lai Halaopa

Mela Chaolel Houpa • Mela Hou Chongpa

Panthoipi Elatpa • ꯁꯅꯥꯃꯍꯤ ꯑꯍꯣꯡ ꯈꯣꯡ ꯆꯤꯡꯄ

Lai Halaopa and its holy dances

Chukphalol • Laiching • Laihou • Leima • Leisem

Maipi • Panthoipi • Thoukal

Keke Moilang Khampa Thoipi Chatkoi

Sanamahism & other religions

Animism • Paganism • Shamanism

Polytheistic religions
Related topics

Puya Mei Thapa • Seven Years Devastation